Theo thông tin từ báo New York Times, Chính quyền Trump dự kiến sẽ chấm dứt hỗ trợ tài chính cho Gavi – Liên minh Toàn cầu về Vaccine và Tiêm chủng, một tổ chức đã đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp vaccine thiết yếu cho trẻ em ở các quốc gia đang phát triển và cứu sống hàng triệu người trong 25 năm qua. Đồng thời, chính quyền này cũng dự định cắt giảm đáng kể ngân sách cho các nỗ lực phòng chống bệnh sốt rét – một trong những mối đe dọa sức khỏe toàn cầu hàng đầu.
Quyết định này được ghi nhận trong một bảng tính dài 281 trang mà Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) đã gửi cho Quốc hội vào tối thứ Hai (24/3/2025), trong đó nêu rõ các sáng kiến viện trợ nước ngoài sẽ được tiếp tục hoặc chấm dứt. Theo đó, chính quyền sẽ chấm dứt 5.341 khoản tài trợ của USAID và chỉ duy trì 898 khoản
Tác động của việc cắt giảm tài trợ
Khoản tài trợ bị chấm dứt có giá trị 2,6 tỷ USD và dự kiến kéo dài đến năm 2030. Hoa Kỳ hiện là nhà tài trợ lớn thứ ba cho Gavi, sau Vương quốc Anh và Quỹ Gates.
Các ước tính cho thấy việc mất đi sự hỗ trợ của Hoa Kỳ có thể khiến 75 triệu trẻ em không được tiêm vắc-xin thường xuyên trong năm năm tới – BARBARA DEBOUT/AFP qua Getty Images
Theo ước tính của Gavi, việc thiếu sự hỗ trợ từ Mỹ có thể khiến 75 triệu trẻ em không được tiêm chủng định kỳ trong năm năm tới, dẫn đến hơn 1,2 triệu trẻ tử vong. Tiến sĩ Sania Nishtar, Giám đốc điều hành của Gavi, cảnh báo: “Việc cắt giảm tài trợ của Mỹ cho Gavi sẽ gây tổn hại nghiêm trọng đến an ninh y tế toàn cầu, có thể dẫn đến cái chết của hơn một triệu trẻ em trong vòng năm năm và đe dọa mạng sống trên toàn thế giới do bùng phát các bệnh nguy hiểm
Các chuyên gia y tế nhấn mạnh rằng khoản viện trợ của Mỹ cho GAVI không chỉ là hành động nhân đạo mà còn giúp ngăn chặn hiệu quả các đợt bùng phát dịch bệnh, từ đó tiết kiệm chi phí y tế và tăng năng suất lao động
Phản ứng từ cộng đồng y tế quốc tế
Giáo sư Andrew Pollard, Giám đốc Nhóm Vaccine Oxford, nhận định: “Các khoản cắt giảm tài trợ trong 3 tháng đầu năm nay ảnh hưởng đến USAID, ODA, WHO và giờ là Gavi đang bóp nghẹt y tế toàn cầu. Với quy mô rút tài trợ này, một số ước tính cho thấy hàng triệu người có thể chết vì đói và các bệnh nhiễm trùng có thể phòng ngừa bằng vaccine”.
Tiến sĩ David Elliman từ Đại học College London cảnh báo: “Việc rút tài trợ khỏi GAVI chắc chắn sẽ dẫn đến mất mát sinh mạng mà lẽ ra có thể được cứu. Điều này không chỉ tàn nhẫn mà còn không vì lợi ích của bất kỳ ai. Nếu các bệnh như sởi và lao gia tăng ở bất kỳ đâu trên thế giới, đó là mối nguy hiểm cho tất cả chúng ta”.
GAVI khẳng định sự hỗ trợ của Mỹ là vô cùng quan trọng. Tổ chức này ước tính rằng với sự giúp đỡ của Mỹ, họ có thể cứu sống hơn 8 triệu người trong 5 năm tới. Gavi cho biết họ vẫn chưa nhận được thông báo chính thức về việc chấm dứt tài trợ từ chính phủ Mỹ và đang tích cực làm việc với Nhà Trắng và Quốc hội để đảm bảo khoản tài trợ 300 triệu USD đã được Quốc hội phê duyệt cho hoạt động năm 2025, cũng như tài trợ dài hạn cho Gavi.
Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Mỹ đã xác nhận việc hủy bỏ khoản tài trợ này, giải thích rằng các khoản tài trợ bị cắt giảm là do “không phù hợp với lợi ích quốc gia hoặc ưu tiên chính sách của Cơ quan”. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu chính quyền Trump có thể đơn phương thu hồi tất cả các khoản tài trợ đã đề xuất hay không, vì nhiều nỗ lực cắt giảm ngân sách đã được Quốc hội phân bổ hiện đang phải đối mặt với các thách thức pháp lý